Bệnh thương hàn ở gà, còn được biết đến với tên gọi khác là bệnh Pullorum, là một trong những vấn đề sức khỏe quan trọng đối với đàn gà. Đây là một bệnh lây nhiễm nhanh chóng và có thể gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi. Bài viết này Dagalive.net sẽ điểm qua nguyên nhân, triệu chứng và những biện pháp phòng ngừa hiệu quả cho bệnh thương hàn ở gà.
Bệnh thương hàn ở gà là gì?
Bệnh thương hàn ở gà ban đầu xuất hiện tại Anh và gây ra các đợt dịch lớn. Ban đầu, bệnh được phân thành hai dạng là Bệnh thương hàn gà lớn (Typhus avium) và Bệnh lỵ gà con (Pullorosis avium). Tuy nhiên, sau này, người ta thống nhất gọi chung là bệnh thương hàn gà. Hiện nay, bệnh này đã lan rộng ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Bệnh thương hàn ở gà là một bệnh nhiễm trùng có thể ở dạng cấp tính hoặc mãn tính, do vi khuẩn Salmonella gallinarum pullorum gây ra. Bệnh có thể lây truyền gián tiếp thông qua thức ăn, nước uống hoặc trực tiếp từ gà bệnh sang gà khỏe. Đây là một bệnh phổ biến, diễn biến nhanh chóng và thường xảy ra ở cả gà con và gà trưởng thành. Việc quản lý và phòng ngừa bệnh thương hàn ở gà là rất quan trọng để bảo vệ đàn gia cầm khỏi tổn thất lớn.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh thương hàn ở gà
Gà mắc bệnh thương hàn khi nhiễm vi khuẩn Salmonella gallinarum pullorum. Loại vi khuẩn này tồn tại ở cả động vật có máu nóng và máu lạnh, thậm chí có thể tồn tại trong môi trường ngoại ô. Trong trường hợp gà con, vi khuẩn thường được phát hiện trong máu và tủy xương, trong khi ở gà trưởng thành, mầm bệnh có thể xuất hiện trong dịch hoàn và buồng trứng.
Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 2 đến 5 ngày, và thời gian phát bệnh thường là cả một tháng. Bệnh thương hàn có tốc độ lây lan nhanh chủ yếu thông qua con đường dọc, nghĩa là vi khuẩn sẽ lây từ buồng trứng của gà mẹ, xâm nhập qua vỏ trứng và lây sang gà con. Ngoài ra, còn có hình thức lây truyền ngang, khi gà bệnh truyền vi khuẩn qua phân và thức ăn cho gà khỏe mạnh. Việc kiểm soát lây nhiễm là quan trọng để ngăn chặn sự lan truyền của bệnh trong đàn gia cầm.
Triệu chứng bệnh thương hàn ở gà
Thời gian ủ bệnh của bệnh thương hàn ở gà khá ngắn, nhưng tỉ lệ tử vong lại cao, dao động từ 70 đến 100%. Đối với mỗi lứa tuổi của gà mắc bệnh, sẽ xuất hiện những triệu chứng cụ thể khác nhau.
Đối với gà con:
Gà con nếu mắc bệnh thương hàn sẽ thể hiện các triệu chứng như tiêu chảy, phân trắng có chất nhầy, và vùng lông xung quanh hậu môn thường bị bết. Trong giai đoạn ấp, nếu gà con nhiễm bệnh, phôi có thể yếu ớt còi cọc hoặc thậm chí bị chết. Sau khi nở, gà con nhiễm bệnh thường gặp tỷ lệ tử vong cao vào ngày thứ 5 – 7 sau khi nở.
Đối với gà trưởng thành:
Gà trưởng thành khi mắc bệnh thương hàn thường thể hiện các triệu chứng như tiêu chảy phân lỏng màu xanh, khát nước, mào nhợt nhạt. Gan và mật gà sẽ bị sưng to, chuyển màu sang xanh khi mổ khám. Bề ngoài, gà ốm yếu, chán ăn và sụt cân. Gà mái dễ bị bệnh xoang bụng tích nước do viêm phúc mạc và viêm buồng trứng, trong khi gà trống chủ yếu bị viêm dịch hoàn.
Cách điều trị bệnh thương hàn ở gà
Khi nhận thức được triệu chứng bệnh ở gà, việc đầu tiên cần thực hiện là cách ly ngay những con bị bệnh ra khỏi đàn gà khỏe mạnh để ngăn chặn sự lây lan. Tiếp theo, người chăn nuôi cần thực hiện quá trình khử trùng toàn bộ khu vực trong chuồng gà và các vùng xung quanh. Bước này giúp ngăn chặn bệnh từ việc lây lan sang gà khỏe mạnh khác trong đàn.
Trên thị trường, có nhiều loại thuốc đặc trị cho bệnh thương hàn ở gà. Lựa chọn thuốc phụ thuộc vào điều kiện cụ thể và tình trạng sức khỏe của gà. Một số loại thuốc có thể được sử dụng bao gồm:
- Thuốc EnroFloxacin hoặc Ampicoli: Sử dụng để điều trị cho gà mắc bệnh thương hàn.
- Thuốc B-Complex: Dùng để bổ sung chất điện giải cho gà, giúp hỗ trợ quá trình phục hồi sức khỏe.
Ngoài ra, để đạt hiệu quả cao trong việc chữa trị bệnh thương hàn ở gà, người chăn nuôi có thể áp dụng một trong ba phương pháp sau:
Phương pháp 1: Cho gà uống Flor 200 với liều lượng 1ml/10kg thể trọng. Đồng thời, sử dụng Gluco K – C với liều 2g/1l nước và Bổ gan thận đặc biệt với liều 1ml/1l nước để tăng cường sức đề kháng.
Phương pháp 2: Hòa Colinstin – G750 với liều 1g/4-5kg vào nước uống hoặc trộn vào thức ăn cho gà. Sau đó, sử dụng Cốm B.complex New với liều 1g/2l nước và Men Lactic với liều 1g/1l nước để cung cấp các chất cần thiết cho cơ thể gà.
Phương pháp 3: Hòa G-nemovit vào nước uống hoặc trộn vào thức ăn với liều 1g/3-5kg, kết hợp với Bổ B.complex với liều 1g/2l nước + Men Laczyme 10g/3kg để chữa trị cho gà.
Sau khi phát hiện gà nhiễm bệnh, người chăn nuôi cần thực hiện quá trình khử trùng toàn bộ chuồng trại bằng Povidine – 10% cao cấp với liều 10m/3l nước để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.
Cách phòng bệnh
Để ngăn chặn bệnh thương hàn lan rộng trong đàn gà, người nuôi cần thực hiện các biện pháp đề phòng và quản lý đàn một cách cẩn thận. Dưới đây là một số hướng dẫn mà người nuôi có thể tuân theo:
- Thường xuyên vệ sinh chuồng trại: Bảo dưỡng sạch sẽ cho môi trường sống của gà là yếu tố quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Chuồng trại cần được làm sạch định kỳ để giảm nguy cơ tiếp xúc với vi khuẩn và tăng khả năng kiểm soát bệnh tật.
- Mua gà từ trại không có bệnh: Khi mua gà mới, nên chọn mua từ các trang trại uy tín và không có lịch sử bệnh thương hàn. Điều này giúp giảm nguy cơ gà mang theo vi khuẩn vào đàn.
- Cách ly và theo dõi gà mới mua về: Gà mới nhập về nên được đặt trong khu vực cách ly riêng biệt, nơi có thể quan sát chúng trong thời gian đầu để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bệnh nào.
- Sát trùng máy ấp trứng định kỳ: Nếu có sử dụng máy ấp trứng, việc sát trùng định kỳ giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh trong quá trình ấp nở.
- Cách ly và nuôi dưỡng riêng biệt gà con và gà trưởng thành: Gà con và gà trưởng thành nên được nuôi riêng biệt để giảm nguy cơ lây nhiễm giữa các đàn.
- Thường xuyên kiểm tra máu của gà và chọn lọc giống kỹ càng: Việc kiểm tra máu định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề về sức khỏe. Chọn lọc giống kỹ càng cũng là một biện pháp quan trọng để giữ cho đàn gà khỏe mạnh và chống lại bệnh tật.
- Loại bỏ những con bị bệnh nặng khi bệnh xảy ra: Trong trường hợp bệnh thương hàn xuất hiện, người nuôi cần loại bỏ ngay những con gà bị nặng bệnh, cách ly chúng và điều trị chăm sóc cho những con gà còn lại, giảm nguy cơ lây nhiễm trong đàn.
Sự đa dạng trong lựa chọn thuốc trị bệnh, kết hợp với các biện pháp quản lý chặt chẽ, sẽ giúp giảm thiểu rủi ro lây nhiễm bệnh thương hàn ở gà và duy trì sức khỏe ổn định cho đàn gà. Qua đó, nông dân có thể đảm bảo sự phát triển bền vững của đàn gia cầm và đạt được hiệu suất kinh tế cao trong ngành chăn nuôi.