Bệnh giun đũa ở gà là một trong những bệnh ký sinh trùng phổ biến nhất, gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe và ảnh hưởng đến năng suất chăn nuôi. Bệnh do giun đũa Ascaridia galli ký sinh trong ruột gà, hút chất dinh dưỡng của gà, khiến gà chậm lớn, còi cọc, suy giảm sức đề kháng và dễ mắc các bệnh khác. Bệnh có thể lây truyền sang người qua đường ăn uống, đặc biệt là ở trẻ em có thói quen ăn tay bẩn.
Đặc điểm của giun đũa trên gà
Bệnh giun đũa ở gà, do ký sinh trùng Ascaridia galli (Schrank, 1788) gây ra, là một căn bệnh phổ biến ảnh hưởng đến gà ở mọi lứa tuổi trên toàn thế giới. Theo thống kê, tỷ lệ gà nhiễm giun đũa dao động từ 18% đến 37%, gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và năng suất của gà.
Giun đũa gà trưởng thành có màu vàng, kích thước khác nhau giữa giun đực và giun cái, với giun đực dài từ 3 đến 10 cm và giun cái dài từ 7 đến 12 cm. Chúng ký sinh chủ yếu trong ruột non của gà, nhưng đôi khi cũng có thể xuất hiện trong ống dẫn mật. Trứng giun đũa có vỏ dày, hình bầu dục, với kích thước khoảng 70×90 micromet và có khả năng chống chịu tốt trong môi trường tự nhiên, giúp chúng dễ dàng tồn tại và lây lan.
Nguyên nhân gây bệnh giun đũa ở gà
Nguyên nhân chính gây bệnh giun đũa ở gà là do gà nuốt phải trứng giun đũa qua thức ăn, nước uống bị ô nhiễm bởi phân gà chứa trứng giun, hoặc qua thức ăn xanh, rau củ quả chưa được rửa sạch có trứng giun bám trên. Nguồn nước bị ô nhiễm bởi phân gà cũng là một nguyên nhân phổ biến.
Điều kiện môi trường thuận lợi như môi trường ẩm ướt, bẩn thỉu, mật độ nuôi gà cao, chuồng trại chật hẹp và vệ sinh kém cũng góp phần làm gia tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Ngoài ra, sức đề kháng của gà yếu do chế độ dinh dưỡng thiếu hụt, mất cân bằng, mắc các bệnh khác làm suy yếu sức khỏe, hoặc chưa được tiêm phòng đầy đủ cũng làm tăng khả năng nhiễm bệnh.
Chu trình phát triển chi tiết của giun đũa gà
Giun đũa gà (Ascaridia galli) ký sinh trong ruột non của gà, gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và năng suất của gà. Chu trình phát triển của giun đũa gà là một vòng tuần hoàn khép kín, trải qua 6 giai đoạn chính.
Giai đoạn 1: Giun cái trưởng thành đẻ trứng
Giun cái trưởng thành có kích thước dài khoảng 7-12 cm, đẻ trứng ra ngoài qua phân. Mỗi con giun cái có thể đẻ tới 200.000 trứng mỗi ngày. Trứng giun có vỏ dày, hình bầu dục, kích thước khoảng 70×90 micromet, có màu vàng nâu. Trứng được thải ra ngoài môi trường theo phân của gà.
Giai đoạn 2: Trứng phát triển
Để phát triển thành ấu trùng gây nhiễm, trứng giun cần có điều kiện môi trường thích hợp về nhiệt độ và độ ẩm. Nhiệt độ tối ưu cho sự phát triển của trứng giun là 25-30°C và độ ẩm thích hợp là 70-80%. Dưới những điều kiện này, trứng giun sẽ phát triển thành ấu trùng trong vòng 5-25 ngày.
Giai đoạn 3: Gà nuốt phải trứng
Gà có thể nuốt phải trứng giun qua thức ăn hoặc nước uống bị ô nhiễm. Trứng giun thường bám dính vào thức ăn, nước uống do gà đi lại, kiếm ăn trong môi trường bẩn thỉu.
Giai đoạn 4: Trứng nở thành ấu trùng trong dạ dày
Khi gà nuốt phải trứng, vỏ trứng sẽ bị hòa tan bởi axit dạ dày, giải phóng ấu trùng. Ấu trùng sau đó di chuyển xuống ruột non của gà.
Giai đoạn 5: Ấu trùng xâm nhập vào tuyến ruột và phát triển
Khoảng 1-2 giờ sau khi gà ăn trứng, ấu trùng giun sẽ xâm nhập vào niêm mạc ruột non, di chuyển vào hệ thống mạch máu và đi đến gan, phổi. Tại phổi, ấu trùng giun sẽ chui qua thành mao mạch phổi, di chuyển lên khí quản, họng, thực quản và quay trở lại ruột non. Trong ruột non, ấu trùng giun sẽ ký sinh vào lớp niêm mạc và tiếp tục phát triển. Giai đoạn này kéo dài khoảng 19 ngày.
Giai đoạn 6: Ấu trùng phát triển thành giun trưởng thành
Sau 19 ngày ký sinh ở lớp niêm mạc ruột non, ấu trùng giun sẽ lột xác lần cuối và phát triển thành giun trưởng thành. Giun trưởng thành ký sinh trong lòng ruột non của gà, hút chất dinh dưỡng từ thức ăn của gà. Giun trưởng thành có thể sống trong ruột non của gà trong khoảng 1-2 năm. Tổng thời gian từ khi gà ăn trứng đến khi giun trưởng thành ký sinh trong ruột non là khoảng 35-58 ngày.
Lưu ý rằng chu trình phát triển của giun đũa gà có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện môi trường và sức khỏe của gà. Gà có thể bị nhiễm nhiều giun đũa cùng một lúc, dẫn đến tình trạng suy giảm sức khỏe nghiêm trọng. Việc hiểu rõ chu trình phát triển của giun đũa là rất quan trọng để có thể đưa ra các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả.
Biến chứng và tác hại của bệnh giun đũa trên gà
Bệnh giun đũa trên gà nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng và tác hại nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe, năng suất chăn nuôi và thậm chí có thể gây chết gà. Một trong những tác hại lớn nhất là ảnh hưởng đến sức khỏe của gà.
Giun đũa ký sinh trong ruột, hút chất dinh dưỡng của gà, khiến gà không nhận đủ dinh dưỡng để phát triển, dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng và còi cọc. Sự thiếu hụt dinh dưỡng này còn làm giảm sức đề kháng của gà, khiến chúng dễ mắc các bệnh khác hơn. Khi gà bị nhiễm giun đũa nặng, giun trưởng thành có thể tập trung thành búi lớn, gây tắc ruột. Tình trạng này dẫn đến gà bỏ ăn, nôn mửa, đau bụng dữ dội và có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Giun đũa cũng có thể làm tổn thương niêm mạc ruột, dẫn đến viêm ruột, tiêu chảy và phân có máu. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, giun đũa có thể làm thủng ruột, dẫn đến nhiễm trùng ổ bụng, một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng của gà. Ngoài ra, giun đũa còn có thể di chuyển đến các cơ quan khác trong cơ thể gà như gan, mật, phổi, gây tổn thương và suy giảm chức năng của các cơ quan này.
Bệnh giun đũa không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của gà mà còn gây tác hại lớn đến năng suất chăn nuôi. Gà bị nhiễm giun đũa thường chậm lớn, còi cọc và đẻ ít trứng do thiếu dinh dưỡng và sức khỏe suy yếu. Điều này làm giảm năng suất sinh sản của gà, gây thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi.
Việc điều trị bệnh giun đũa cũng tốn kém chi phí cho thuốc men và nhân công, đồng thời ảnh hưởng đến năng suất chăn nuôi. Trong trường hợp gà bị nhiễm giun đũa nặng và không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến chết gà, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng. Tóm lại, bệnh giun đũa là một vấn đề nghiêm trọng trong chăn nuôi gà, ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe của gà mà còn đến hiệu quả kinh tế của người chăn nuôi. Việc phát hiện và điều trị kịp thời bệnh giun đũa là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe cho đàn gà và bảo vệ lợi ích kinh tế cho người chăn nuôi.
Phòng bệnh giun đũa trên gà như thế nào?
Bệnh giun đũa là một trong những bệnh ký sinh trùng phổ biến nhất ở gà, gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe và ảnh hưởng đến năng suất chăn nuôi. Do đó, việc phòng bệnh giun đũa cho gà là rất quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp phòng bệnh giun đũa trên gà hiệu quả:
Vệ sinh chuồng trại là bước đầu tiên và quan trọng trong việc phòng bệnh. Vệ sinh chuồng trại thường xuyên, khử trùng định kỳ bằng các loại thuốc sát trùng phù hợp giúp loại bỏ các nguồn bệnh tiềm tàng. Loại bỏ phân, thức ăn thừa và rác thải khỏi chuồng trại là điều cần thiết để giữ cho môi trường sống của gà luôn sạch sẽ. Giữ cho chuồng trại khô ráo, thoáng mát, và sử dụng chất độn chuồng bằng rơm rạ, dăm bào hoặc cát sạch để giảm thiểu sự phát triển của ký sinh trùng.
Cung cấp thức ăn và nước uống đảm bảo vệ sinh cũng rất quan trọng. Cung cấp cho gà thức ăn và nước uống sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh an toàn là cách tốt nhất để ngăn chặn sự lây nhiễm. Không cho gà ăn thức ăn ôi thiu, nấm mốc và luôn rửa sạch máng ăn, máng uống trước khi cho gà ăn và uống.
Định kỳ tẩy giun cho gà là một biện pháp không thể thiếu. Tẩy giun cho gà định kỳ 2-3 tháng/lần bằng thuốc tẩy giun phù hợp với độ tuổi, sức khỏe và tình trạng bệnh của gà giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm giun đũa. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để lựa chọn loại thuốc tẩy giun phù hợp và tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc một cách cẩn thận.
Nuôi gà theo mật độ phù hợp là cách để giảm thiểu sự lây lan của bệnh. Nuôi gà theo mật độ phù hợp, tránh thả gà quá dày và không nên nuôi chung gà với các loài động vật khác như vịt, ngan,… để tránh lây nhiễm chéo các bệnh ký sinh trùng.
Tránh cho gà ăn thức ăn ngoài cũng là biện pháp cần thiết. Không cho gà ăn thức ăn ngoài, đặc biệt là thức ăn có nguồn gốc không rõ ràng. Cho gà ăn thức ăn viên hoặc thức ăn hỗn hợp đã được nấu chín kỹ để đảm bảo an toàn.
Sử dụng các biện pháp phòng ngừa khác như nuôi gà theo phương pháp an toàn sinh học, hạn chế tiếp xúc với môi trường bên ngoài cũng là cách để giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh. Sử dụng lưới chắn côn trùng để ngăn chặn sự xâm nhập của ruồi, muỗi và nuôi thêm các loài động vật có ích như giun đất, kiến,… để tiêu diệt ấu trùng giun đũa trong môi trường.
Hướng dẫn điều trị bệnh giun đũa trên gà hiệu quả nhanh
Điều trị bệnh giun đũa ở gà đòi hỏi sự chính xác trong chẩn đoán, lựa chọn thuốc phù hợp và tuân thủ đúng liều lượng cũng như các biện pháp hỗ trợ và theo dõi sau điều trị.
Xác định chính xác bệnh là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Quan sát các triệu chứng lâm sàng của gà như chậm lớn, còi cọc, giảm ăn, bỏ ăn, tiêu chảy, phân đen, và gà đẻ ít trứng. Ngoài ra, cần tiến hành xét nghiệm phân gà dưới kính hiển vi để tìm trứng giun đũa. Trong một số trường hợp, có thể mổ khám gà chết để tìm kiếm giun đũa trong ruột.
Chọn thuốc tẩy giun phù hợp là bước tiếp theo. Có nhiều loại thuốc tẩy giun hiệu quả trên thị trường, tuy nhiên, cần lựa chọn loại thuốc phù hợp với độ tuổi, sức khỏe và tình trạng bệnh của gà.
Một số loại thuốc tẩy giun phổ biến bao gồm: Piperazine (cho gà uống hoặc trộn vào thức ăn với liều lượng 50-100 mg/kg trọng lượng gà), Tetramisol (cho gà uống hoặc trộn vào thức ăn với liều lượng 40 mg/kg trọng lượng gà), Levamisol (cho gà uống với liều lượng 30-60 ppm), Albendazole (trộn vào thức ăn với liều lượng 10 mg/kg trọng lượng gà trong 3 ngày liên tiếp), Mebendazole (trộn vào thức ăn với liều lượng 20 mg/kg trọng lượng gà trong 3 ngày liên tiếp), Fenbendazole (cho gà uống với liều lượng 5 mg/kg trọng lượng gà), và Ivermectin (tiêm dưới da với liều lượng 0,3 mg/kg trọng lượng gà).
Liều lượng và cách sử dụng thuốc cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc tẩy giun một cách cẩn thận. Liều lượng thuốc có thể thay đổi tùy theo loại thuốc, độ tuổi, sức khỏe và tình trạng bệnh của gà. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ thú y trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào cho gà để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Các biện pháp hỗ trợ cũng rất quan trọng trong quá trình điều trị. Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, khử trùng định kỳ giúp ngăn chặn sự lây lan của giun đũa. Cung cấp cho gà thức ăn và nước uống đảm bảo vệ sinh an toàn, cho gà ăn thức ăn dễ tiêu hóa, và bổ sung vitamin và khoáng chất để tăng cường sức đề kháng.
Theo dõi sau điều trị là bước cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng. Theo dõi sức khỏe của gà sau khi điều trị để đảm bảo gà đã được điều trị khỏi bệnh. Để phòng ngừa bệnh tái phát, cần tẩy giun định kỳ cho gà 2-3 tháng/lần.
Bằng cách thực hiện tốt các biện pháp phòng và trị bệnh giun đũa cho gà, bạn có thể bảo vệ đàn gà của mình khỏi bệnh giun đũa, giúp gà phát triển khỏe mạnh và tăng năng suất chăn nuôi. Ngoài ra, bạn cũng nên thường xuyên theo dõi sức khỏe của gà để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh tật và có biện pháp điều trị kịp thời.